บทวิจารณ์มีการเปิดเผยข้อมูลบางส่วนของหนัง (ขออภัยค่ะ การเขียนกึ่งวิเคราะห์ในเชิง film studies ต้องมีการยกตัวอย่าง เพื่อแสดงให้เห็นน้ำหนักของความคิดเห็นที่นำเสนอ จะยกลอย ๆ ไม่ได้)
ยุทธเลิศ สิปปะภาค เป็นผู้กำกับไทยที่มีภาพชัดเจนในการทำหนังอย่างหนึ่ง เขารู้ว่าตนเองกำลังทำอะไรอยู่ แล้วเขาก็ไม่ลังเลใจที่จะนำเสนอสิ่งที่ตนคิดตนเชื่อออกมาอย่างนั้น ยุทธเลิศถนัดในการทำหนังเพื่อคนส่วนใหญ่ในสังคม หรือถ้าจะพูดกันง่าย ๆ ก็คือ หนังการค้า แล้วเขาก็ไม่ลังเลใจที่จะทำหนังประเภทนี้ออกมาให้ดีที่สุด
ผลงานของยุทธเลิศส่วนใหญ่จึงมักจะเป็นหนังในกลุ่ม genre film อย่างหนังตลก (มือปืนโลกพระจันทร์ สายล่อฟ้า) หนังผี (บุปผาราตรี 1 และ 2, โกยเถอะเกย์) และหนังรัก (กุมภาพันธ์) ซึ่งทำให้เขาประสบความสำเร็จเป็นอย่างมากในประเทศ มีผลงานถึง 8 เรื่องในเวลาแปดปี และได้รับการยอมรับในต่างประเทศในระดับหนึ่ง (แฟนหนังไทยในญี่ปุ่นต่างเรียกเขาว่า มิเกะ ประจำประเทศไทย)
เมื่อมาถึงผลงานเรื่องล่าสุดอย่าง รัก | สาม | เศร้า มันแสดงให้เห็นการเติบโตมากที่สุดของยุทธเลิศ เพียงแต่ว่า วิธีการที่ร้อยเรียงใน รัก | สาม | เศร้า อาจจะไม่ได้ตามใจคนดูส่วนใหญ่ โดยเฉพาะเด็ก ๆ ที่คาดหวังจะไปดูการปะทะทางอารมณ์อย่างสุดโต่งของดาราทั้งสาม (เป้ Slur, พีค - ภัทรศยา และก้อย- รัชวิน)
ยุทธเลิศ ตั้งใจกำกับหนังเรื่องนี้ให้ออกมาเป็นอย่างธรรมชาติที่สุด ทุกจังหวะในหนัง ไม่ว่าจะเป็นการแสดง หรือองค์ประกอบต่าง ๆ อย่างการใช้ดนตรี มุมกล้องต่าง ๆ ได้รับการควบคุมให้ดูเรียบง่าย ค่อย ๆ เป็น ค่อย ๆ ไป เหมือนกับจะบอกว่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นในหนังเรื่องนี้ สามารถเกิดขึ้นได้ในชีวิตประจำวันของคนทุกคน เหมือนธรรมชาติของคนไทยที่จะเก็บอารมณ์ และไม่แสดงอารมณ์ออกมาอย่างพร่ำเพรื่อ
เพราะฉะนั้น การแสดงและบทต่าง ๆ ในหนังเรื่องนี้ แทบจะไม่มีการปะทะทางอารมณ์ ทุกอย่างได้รับการควบคุมให้เบา ๆ ไม่กระโตกกระตาก และไม่คาดคิด
ฉากที่ฟ้าถามพายุว่าคิดอะไรกับตนเองอยู่หรือเปล่า ก็ไม่ได้มีพิธีรีตอง ไม่มีการเตรียมกล้อง เตรียมให้มันเป็นฉากยิ่งใหญ่ มีก็เพียงคำพูดที่ง่าย ๆ ซื่อ ๆ ที่ถามออกไปอย่างสงสัย พายุก็ตอบกลับออกมาอย่างธรรมดา ๆ เช่นกัน
หรือฉากที่น้ำถูกข่มขืน ก็ไม่ได้เตรียมการล่วงหน้า เป็นเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิด จนถึงฉากที่น้ำไปบอกความจริงกับพ่อว่า ตนเองท้องเพราะถูกข่มขืน ยุทธเลิศไม่ได้เตรียมการที่จะจัดวางให้มันเป็นพิธีกรรมอันยิ่งใหญ่ คงเพียงตัดฉากตอนที่พ่อนั่งอย่างเงียบ ๆ และพูดเหมือนคนปลงตกที่จะต้องหาทางช่วยลูกสาว
แม้แต่การแสดงของสาวไฮโซอย่างเจ๊ดา - ดารุณี กฤตบุญญาลัย ซึ่งไม่เคยลังเลที่จะแสดงออกเกินจริง หรือถ้าจะเรียกให้ถูก ก็คือ เว่อร์ นั่นแหล่ะ ก็ถูกเก็บไว้ เราจึงเห็นเจ๊ดาเรียบร้อยที่สุดในชีิวิต ใส่ผ้าถุง นั่งพูดอย่างเดียว
ดิฉันคิดว่ายุทธเลิศทำได้ดีในจุดนี้ ในการควบคุมการแสดง และให้สงสัยอยู่เสมอว่าเขาทำได้อย่างไรที่จะแจกแจงความสำคัญของนักแสดงทั้งสามเท่าเทียมกัน นักแสดงทั้งสามไม่มีใครเหนือใคร ไม่มีใครเด่นกว่าใคร ดิฉันยอมรับว่า ก้อย รัชวิน แสดงได้ดีกว่าคนอื่นอยู่บ้าง ในฐานะผู้หญิงที่แอบรักผู้ชายคนหนึ่งมาตลอดชีวิต แต่เธอก็ไม่ได้โดดอยู่คนเดียว เราบอกไม่ได้ว่า ก้อยจะโดดเข้าไปชิงดารานำหญิงปีนี้คนเดียว แต่ถ้าบอกว่านักแสดงทั้งสามควรจะได้เข้าชิงพร้อมกัน อาจจะถูกต้องกว่า เราได้เห็นความเป็นเพื่อนของคนทั้งสาม หรือถ้าจะพูดให้ถูกต้องนัก ก็คือมิตรภาพของคนกลุ่มนี้ทั้งกลุ่ม เพราะแม้แต่เพื่อน ๆ คนอื่น มันทำให้เราเชื่อ ว่าพวกเขาคือเพื่อนของเรา เพราะเราก็พูดแบบนี้กับเพื่อนเราเหมือนกัน
ทุกอย่างมันดูกลมกลืนและเนียน
.
เดิมนั้นดิฉันคิดว่า ยุทธเลิศต้องการกดอารมณ์ของหนังให้มันมีน้อย เป็นธรรมดา ให้คนดูค่อย ๆ สะสมอารมณ์ไป เพื่อที่คนดูจะได้ปล่อยทะลักออกมาในตอนท้าย เพราะการควบคุมโทนหนังให้ดูเรียบ ๆ เบา ๆ นั้น มันไม่ได้มีเฉพาะทางการแสดงเท่านั้น แต่มันยังรวมไปถึงดนตรี หรือมุมกล้อง หนังแทบจะไม่มีดนตรีประกอบเลยในช่วง 45 นาทีแรก และเพลงต่าง ๆ ที่นำมาใช้ในการประชาสัมพันธ์ ก็เพิ่งจะปล่อยออกมาในครึ่งหลัง
มุมกล้อง แทนที่เขาจะใช้โคลสอัพ เพื่อให้เห็นอารมณ์ดราม่าของนักแสดงทั้งสาม เขากลับใช้ระยะกลาง ที่เรียกว่า middle-shot เสียมากกว่า
ยุทธเลิศเขาเติบโตอย่างเต็มที่กับ รัก | สาม | เศร้า เขากล้าที่จะนำเสนอในสิ่งที่เขาเชื่อ เขาคิด เพียงแต่ว่าวิธีการแบบนี้มันจะไม่ตอบสนองความต้องการของคนดูส่วนใหญ่ในสังคม ที่คุ้นเคยกับหนังดราม่า กับการแสดงอารมณ์อย่างถึงที่สุด
เพราะฉะนั้น คนดูที่คุ้นเคยกับหนังประเภทอารมณ์หนัก ๆ สุดโต่ง อาจจะรู้สึกว่าหนังมันไม่ได้เต็มที่ และเมื่อหนังจบในรอบสื่อเมื่อคืนนี้ จึงมีเพียงเสียงปรบมือ แต่ไม่ได้มีเสียงโห่ร้องด้วยความยินดี
รัก | สาม | เศร้า จึงน่าจะเป็นที่ชอบของคนที่มีวุฒิภาวะมากกว่า เหมาะสำหรับคนที่ mature แล้ว ...ที่เข้าใจชีวิต
เข้าใจว่าบางครั้งเรื่องราวที่มันเกิดขึ้นใกล้ตัวนั้น เจ็บลึกยิ่งกว่าใด ๆ ใช้เวลานานกว่าที่จะลืม หรือบางคนอาจจะไม่ลืมด้วยซ้ำ
.แต่ชีวิตของเราก็ดำเนินต่อไปได้ พร้อมกับความเจ็บปวดลึก ๆ แบบนั้น
เพียงแต่ว่า ยุทธเลิศดูจะเปลี่ยนใจที่จะกดอารมณ์ของหนัง ของคนดูไว้ตลอดทั้งเรื่อง ในช่วงท้าย ๆ เขาเริ่มนำเพลงประกอบมาใช้ ซึ่งเป็นที่น่าเสียดายยิ่งนัก เพราะเพลงเหล่านี้ค่อย ๆ ลดทอนอารมณ์เศร้าที่ถูกกดไว้ ที่เราสะสมมาตั้งแต่ต้นเรื่อง ให้เปิดออก ไม่ได้เอ่อล้น จนทะลักออกมา
เพราะฉะนั้นอารมณ์ที่เราคนดูถูกกดไว้ไปไม่ถึงที่สุด
เมื่อถึง ตอนจบ จึงไม่มีน้ำตา
ถึงอย่างไรก็ตาม ดิฉันคิดว่า รัก | สาม | เศร้า เป็นหนังที่ยุทธเลิศชัดเจนและเติบโตในการกำกับมากที่สุด หนังยังคงเห็นสไตล์เฉพาะตัวของเขา อย่างบทสนทนาระหว่างเพื่อน เป็นตลกร้ายที่ขำแบบเงียบ ๆ ไม่ได้ปล่อยก๊ากออกมาอย่างหนังที่ทำโดยดาวตลก เพียงแต่ว่า รัก | สาม | เศร้า แสดงให้เห็นว่า เขาเองก็สามารถทำหนังอีกแบบได้ หนังที่ดูเป็นธรรมชาติ ไม่จำเป็นจะต้องขำสุดโต่งอย่าง มือปืนโลกพระจันทร์ น่ากลัวสุดโต่งอย่างบุปผาราตรี หรือรักสุดโต่งอย่าง กุมภาพันธ์
มันจึงเป็นที่น่าสนใจว่า ยุทธเลิศ จะใช้วิธีการใดอีกในภาพยนตร์เรื่องต่อไป
สามดาวสำหรับเรื่องนี้ เก็บไว้หนึ่งดาว เพราะหนังไม่ทำให้ดิฉันร้องไห้ จนเดือนนี้ต้องเสียเงินค่ายาล้างตา |
